INFORMACJE OGÓLNE
Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne są udzielane w poradniach specjalistycznych lub w innych komórkach organizacyjnych lecznictwa ambulatoryjnego (w przypadkach wynikających ze stanu zdrowia, także w domu chorego) przez lekarza posiadającego odpowiednie kwalifikacje albo inną osobę, która uzyskała uprawnienia do udzielania świadczeń specjalistycznych.
Świadczenia specjalistyczne realizowane są w ramach:
- porady kompleksowej,
W ramach porady kompleksowej lekarz specjalista określa zasady dalszego postępowania leczniczego i wydaje zaświadczenie lekarskie przeznaczone dla lekarza kierującego, a w przypadku świadczeń bez skierowania – dla lekarza POZ, do którego pacjent jest zadeklarowany. - porady zabiegowej,
- porady specjalistycznej.
Świadczenia specjalistyczne obejmują:
- badanie lekarskie,
- udzielanie albo zlecanie niezbędnych świadczeń diagnostycznych i terapeutycznych,
- ordynowanie koniecznych leków,
- zlecanie zaopatrzenia w wyroby medyczne, będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środkami pomocniczymi,
- kierowanie na konsultacje specjalistyczne, leczenie szpitalne, leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację leczniczą,
- orzekanie o stanie zdrowia,
- niezbędną edukację i promocję zachowań prozdrowotnych,
- wykonywanie badań profilaktycznych.
Lekarz wystawiający skierowanie do specjalisty może wskazać, czy pacjent wymaga udzielenia porady w domu. Potrzebę takiej wizyty może również w razie konieczności zgłosić pacjent lub jego opiekun. Lekarz z poradni specjalistycznej ma obowiązek, w przypadkach uzasadnionych medycznie, do udzielania świadczeń w także formie porad domowych.
W przypadku nagłych zachorowań lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta świadczenie w poradni specjalistycznej winno być zrealizowane w trybie nagłym, czyli w dniu zgłoszenia. Decyzję o przyjęciu pacjenta w trybie nagłym podejmuje lekarz.
PORADNIE SPECJALISTYCZNE
Poradnia specjalistyczna powinna być czynna nie krócej niż trzy razy w tygodniu po cztery godziny dziennie, w tym:
- co najmniej raz w tygodniu w godzinach przedpołudniowych między godziną 7.30 a 14.00,
- co najmniej raz w tygodniu w godzinach popołudniowych między godziną 14.00 a 20.00,
chyba że został uzgodniony inny harmonogram pracy poradni.
W przypadku nieobecności lekarza w pracy świadczeniodawca ma obowiązek poinformować pacjentów o sposobie zorganizowania opieki w tym okresie. Jeśli świadczeniodawca ma siedzibę w innym miejscu niż to, w którym wykonuje świadczenia, informacja powinna być umieszczona w obu miejscach.
SKIEROWANIE DO LEKARZA SPECJALISTY
Pacjenci przyjmowani są do poradni specjalistycznych na podstawie skierowania od lekarza POZ lub innego lekarza udzielającego świadczeń w ramach umowy z NFZ.
Skierowanie nie jest wymagane do ginekologa i położnika, onkologa, psychiatry, wenerologa i psychologa.
Zazwyczaj skierowanie jest ważne dopóty, dopóki istnieją przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia działań diagnostycznych lub terapeutycznych. Jeśli pacjent kontynuuje terapię w kolejnym roku kalendarzowym nie musi dostarczać nowego skierowania.
Bez skierowania pomoc lekarza specjalisty mogą uzyskać:
- osoby chore na gruźlicę,
- osoby zakażone wirusem HIV,
- inwalidzi wojenni i wojskowi, kombatanci oraz osoby represjonowane,
- osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
- cywilne niewidome ofiary działań wojennych,
- uprawnieni żołnierze lub pracownicy, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa,
- weterani poszkodowani, w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa,
- osoby do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
- działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych,
- w zakresie leczenia uzależnień: osoby zgłaszające się z powodu uzależnienia oraz osoby zgłaszające się z powodu współuzależnienia (osoby spokrewnione lub niespokrewnione z osobą uzależnioną, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące, oraz osoby, których stan psychiczny powstał na skutek pozostawania w związku emocjonalnym z osobą uzależnioną),
- osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
- osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
ZAKRES OPIEKI MEDYCZNEJ LEKARZA SPECJALISTY
- badania lekarskie,
Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną lekarz specjalista przeprowadza badanie pacjenta, zakończone postawieniem diagnozy wstępnej lub ostatecznego rozpoznania. - orzekanie o stanie zdrowia. W zakresie określonym w Ustawie lekarz specjalista orzeka o stanie zdrowia pacjenta,
- kierowanie na badania diagnostyczne,
O potrzebie skierowania na badanie decyduje lekarz. Lekarz specjalista może kierować na wszystkie badania diagnostyczne niezbędne do rozpoznania choroby, postawienia diagnozy i prowadzenia terapii. Badania diagnostyczne, na które kieruje lekarz specjalista, wykonywane są na podstawie skierowania w miejscu wskazanym przez lekarza. Pacjent nie ponosi żadnych kosztów badań. Pobieranie dodatkowych opłat za badanie (np. za baterie do aparatu Holtera) jest niczym nieuzasadnione.
Lekarz z poradni specjalistycznej może skierować pacjenta również na ambulatoryjne świadczenia diagnostyczne kosztochłonne – ASDK (badania takie jak rezonans czy tomografia).
Pacjent może wykonać wszelkie badania w wybranej przez siebie pracowni, laboratorium czy zakładzie diagnostycznym. - kierowanie na badania kontrolne,
Jeżeli pacjent objęty stałą opieką specjalistyczną wymaga wykonania badań kontrolnych, skierowanie wystawia lekarz z poradni specjalistycznej. Świadczeniodawca pokrywa także koszty wykonania zleconych badań. Dotyczy to również lekarza specjalisty, do którego pacjent ma prawo zgłosić się bez skierowania. - kierowanie do innego specjalisty,
Lekarz specjalista może skierować pacjenta do innego lekarza specjalisty. O taką konsultację może wystąpić do lekarza prowadzącego także sam pacjent. Jeżeli pacjent jest kierowany z jednej poradni specjalistycznej do innej, wraz ze skierowaniem powinny zostać przekazane wszystkie dostępne wyniki badań. - kierowanie do szpitala,
Jeżeli pacjent objęty leczeniem specjalistycznym wymaga leczenia szpitalnego, lekarz z poradni specjalistycznej wystawia skierowanie do szpitala. Dołącza do niego wyniki badań diagnostycznych umożliwiające potwierdzenie wstępnego rozpoznania. - kierowanie na rehabilitację,
- kierowanie na leczenie uzdrowiskowe,
- prowadzenie edukacji i promocji zachowań prozdrowotnych,
- badania profilaktyczne
Lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący pacjenta w poradni specjalistycznej zobowiązany jest do pisemnego informowania lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach, ich dawkowaniu i czasie stosowania oraz o wyznaczonych wizytach kontrolnych. Lekarz specjalista wystawia pacjentowi zaświadczenie z rozpoznaniem choroby i zalecaną farmakoterapią, na podstawie którego lekarz POZ może wystawiać recepty przez okres wskazany w zaświadczeniu od lekarza specjalisty.
OSOBY ZE ZNACZNYM STOPNIEM NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Od 1 lipca 2018 r. osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, na mocy ustawy o szczególnych rozwiązaniach mogą poza kolejnością korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w poradniach specjalistycznych (ambulatoryjnej opiece specjalistycznej). Niezbędne jest okazanie dokumentu potwierdzającego przysługujące uprawnienie, tj. orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności placówka medyczna:
- udziela świadczeń opieki zdrowotnej w dniu zgłoszenia,
- w przypadku, gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, poradnia wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez nią listy oczekujących,
- świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
